Οι Γερμανοί πιάστηκαν στον ύπνο και μια ομάδα ηρώων...κατέστρεψε το αεροδρόμιο

Ένα από τα πρώτα σοβαρά αντιστασιακά γεγονότα στην Ευρώπη του Πολέμου : Το σαμποτάζ του αεροδρομίου Ηρακλείου…και ο Κωστής Πετράκης




Ο Κωστής Πετράκης




Του Κώστα Μπογδανίδη



Καλοκαίρι του 1942. Οι Γερμανοί είχαν κυριαρχήσει πλέον για τα καλά στην Ευρώπη, είχαν εγκατασταθεί εδώ και ένα χρόνο στην Κρήτη. Τίποτα δεν προμήνυε ότι θα δεχθούν ένα τόσο καίριο χτύπημα στην καρδιά της πολεμικής τους μηχανής, στο αεροδρόμιο Ηρακλείου.

Τις πρώτες εκείνες μέρες του Ιουνίου ήταν που ο Τζέλικο, ο Μπερζέ, ο Μόου, ο Πιερ Λεοστίκ, ο Σιμπάρ, αλλά και ο δικός μας Κ.Πετράκης έκαναν το θρυλικό σαμποτάζ του αεροδρομίου Ηρακλείου .που έκανε όλο τον ελεύθερο κόσμο να παραμιλά. Μια μοναδική πράξη αντίστασης που εκτός από συμβολικό χαρακτήρα είχε –δυστυχώς- και σοβαρές συνέπειες για τους Γερμανούς και τον ντόπιο πληθυσμό…

Προσωπικά ελάχιστα πράγματα ήξερα για τον Κωστή Πετράκη ώσπου μου είπε πρώτη φορά γι’ αυτόν ένας καλός φίλος, ο Αντώνης Σανουδάκης. Και λίγο μετά, εκεί στο τέλος της δεκαετίας του ’80, κυκλοφόρησε το βιβλίο του “Ιππότες του Ονείρου” που για μένα και πολλούς άλλους, θέλω να πιστεύω, ήταν ένα παράθυρο φωτός και γνώσης. Για την ελευθερία, την πραγματική δημοκρατία και όχι τα σημερινά ψευδεπίγρραφα δήθεν προοδευτικών…

Ο Κ. Πετράκης ήταν για όσους καταλάβαιναν, από τότε, ένα παράδειγμα ήθους, αξιοπρέπειας κι ένα ανοιχτό μυαλό. Σε όλη του τη ζωή πάλευε, αγωνιζόταν για όσα πίστευε. Το έκανε στη δικτατορία Μεταξά και το πλήρωσε ακριβά. Το έπραξε στη γερμανική κατοχή και παραλίγο να σκοτωθεί. Καίτοι αριστερός δεν έμεινε στις παρωπίδες και τις εμμονές που επέβαλε το κόμμα…” Έφαγα πιο πολύ ξύλο από τους συντρόφους μου παρά από τους άλλους” είχε πει στον Α. Σανουδάκη…

Το ποιος ήταν ο Κ. Πετράκης και τη συμμετοχή του στο σαμποτάζ του αεροδρομίου Ηρακλείου- ένα από τα πρώτα αντιστασιακά σοβαρά γεγονότα στην κατεχόμενη Ευρώπη- δεν θα πούμε εμείς. Έχουν μιλήσει αρμοδιότεροι όπως ο Α. Σανουδάκης, ο Γ. Καλογεράκης αργότερα… Να θυμίσω μόνο μια ιστορία που δείχνει ανάγλυφα το πως αντιμετωπίζει η Ελλάδα τα παιδιά της, τέκνα σαν τον Κωστή Πετράκη. Τη δεκαετία του ΄70 το BBC αποφάσισε να δημιουργήσει μια τηλεοπτική σειρά που θα αφορούσε μεγάλα γεγονότα του Β’Παγκοσμίου Πόλεμου... Δεν μπορούσε φυσικά να απουσιάζει και το σαμποτάζ του αεροδρομίου Ηρακλείου στο οποίο βέβαια πρωταγωνιστικό ρόλο είχαν ο Λόρδος Τζέλικο και ο Γάλλος Μπερζέ. Το ότι ο ένας έγινε λόρδος και ο άλλος στρατηγός δεν ήταν τυχαίο. Θεωρήθηκε η συμμετοχή τους στο σαμποτάζ του 1942 καθοριστική για την μετέπειτα επαγγελματική και κοινωνική τους εξέλιξη... Το αγγλικό κανάλι λοιπόν απευθύνθηκε σε αυτούς τους δύο για τη “ζωντανή μαρτυρία” και εκείνοι για πρώτη φορά ανέφεραν το όνομα “Κωστής Πετράκης” “Μαζί μας ήταν κι ένας Έλληνας, ένα σωστό παλικάρι, πρέπει να τον βρείτε”, είπαν στον παραγωγό...

Οι Εγγλέζοι αποφάσισαν να ψάξουν τον Πετράκη. Όπως ήταν λογικό απευθύνθηκαν στο ελληνικό κράτος. Στο υπουργείο εξωτερικών. Δεν υπήρχε τέτοιος! Ναι, αυτή ήταν περίπου η απάντηση. Δεν ήξεραν πού ήταν αυτός... ο εξόριστος. Χρειάστηκε γερό ψάξιμο για να τον εντοπίσουν. Σχεδόν τυχαία... Στη Νότια Κρήτη, στο Λέντα... Κι εκεί με μεγάλη πίεση δέχτηκε να τους μιλήσει. Έλεγε και ξανάλεγε ότι δεν έκανε κάτι σπουδαίο. Γι’αυτό και αργότερα δεν ήθελε να αποκατασταθεί επαγγελματικά, ήταν γυμναστής και τον έδιωξε ο Μεταξάς. Δεν ήθελε να πάρει σύνταξη αντιστασιακού...

Τι είχε συμβεί…

Αλλά τι συνέβη λοιπόν στο Αεροδρόμιο Ηρακλείου τη νύχτα 13ης προς 14η Ιουνίου 1942.

Το 1942 το αεροδρόμιο Ηρακλείου είχε εξελιχθεί σ' ένα από τα πιο κομβικά αεροδρόμια της εποχής, λόγω των μεταφορών στη Μέση Ανατολή. Αλλά και πολύ οργανωμένο εξαιτίας της εργασίας την οποία επέβαλαν οι κατακτητές στους κατοίκους των γύρω περιοχών.

Για ευνόητους λόγους οι συμμαχικές δυνάμεις, για να ανακόψουν την προέλαση του Ρόμμελ στην Αφρική, αποφασίζουν την καταστροφή των αεροδρομίων της Κρήτης. Συγκεκριμένα, για το αεροδρόμιο Ηρακλείου επιλέχθηκαν έξι άνδρες της SAS "Special Air Service" (Ειδικής Εναέριας Υπηρεσίας), στόχος των οποίων ήταν η καταστροφή αποθηκών, που περιείχαν πολεμοφόδια και καύσιμα. Η ομάδα αποτελούνταν απο τους:

• G. Berge (Μπερζέ)

• Lord George Jellice (Λόρδος Τζέλικο)

• J. Mouhot (Μουό)

• P. Leostic (Λεοστίκ)

• J. L. Sibart (Σιμπάρ)

• Κ. Πετράκης



Τα πράγματα δεν πήγαν και τόσο καλά: Το σαμποτάζ αρχικά είχε οριστεί τη νύχτα της 7ης προς 8η Ιουνίου, όμως αναβλήθηκε καθώς το ελληνικό υποβρύχιο "Τρίτων", που είχε αναλάβει τη μεταφορά των σαμποτέρ, έφτασε στις ακτές του κόλπου των Μαλίων την 11η Ιουνίου. Η ομάδα έφτασε στο αεροδρόμιο Ηρακλείου αργά τη νύχτα της 12ης Ιουνίου, ανέβαλε όμως το εγχείρημα της λόγω της απρόβλεπτης εμφάνισης ενός γερμανού σκοπού, που περιπολούσε.

Ο Γάλλος Ζωρζ Μπερζέ…

Την επόμενη νύχτα, αφού οι σαμποτέρ κατάφεραν να εισχωρήσουν στον χώρο του αεροδρομίου, διαπιστώνουν πως τα αεροπλάνα βρίσκονται συγκεντρωμένα στο νοτιοανατολικό άκρο της πίστας, ενώ οι αποθήκες στην άλλη άκρη. Τοποθετούν εκρηκτικά στην αριστερή πτέρυγα κάθε αεροπλάνου. Εκρηκτικά επίσης τοποθετήθηκαν στο χώρο όπου υπήρχαν βόμβες των γερμανικών αεροπλάνων και σ' ένα κτίριο που στεγάζονταν μηχανήματα και γεννήτριες. Η έκρηξη είχε οριστεί μετά από δύο ώρες. Στο μεταξύ, οι σύμμαχοι ξεκινούν βομβαρδισμό του χώρου του αεροδρομίου, ως αντιπερισπασμό, για να καλυφθούν οι σαμποτέρ και να αποφευχθούν αντίποινα σε βάρος του κρητικού λαού. Η επιχείρηση είχε στεφθεί με απόλυτη επιτυχία... οι σαμποτέρ έφυγαν προς τις νότιες περιοχές της Κρήτης.

Κοντά στην περιοχή Βασιλικά Ανώγεια, οι τέσσερις από τους έξι σαμποτέρ (Μπερζέ, Μουό, Λεοστίκ, Σιμπάρ) πιάστηκαν αιχμάλωτοι από τους Γερμανούς, οι οποίοι είχαν ειδοποιηθεί από ένα ντόπιο, το Μανόλη Χαριτάκη, ενώ παράλληλα ο Πετράκης και ο Λόρδος Τζέλικο είχαν φύγει για το χωριό Κρότος για να ενημερωθούν για την ακριβή ώρα και τοποθεσία της επιστροφής. Στη συμπλοκή που ακολούθησε ο Λεοστίκ πέφτει νεκρός από τα γερμανικά πυρά, μόλις στα 18 του χρόνια. Σύμφωνα με το σχέδιο ο Λόρδος Τζέλικο και ο υπολοχαγός Πετράκης, αφού μάταια περίμεναν τους συντρόφους τους, επέστρεψαν στην Αλεξάνδρεια πάνω σε μια Vedette (είδος πλοίου).

Ως αντίποινα για το σαμποτάζ του αεροδρομίου, οι Γερμανοί ιθύνοντες αποφάσισαν την επομένη (14η Ιουνίου) να εκτελέσουν 50 από τους 62 μάρτυρες, που ήταν όλοι επιφανείς Ηρακλειώτες, στην περιοχή "Ξηροποτάμου" Ηρακλείου.



ΠΗΓΕΣ

-ΠΑΤΡΙΣ

-“Ιππότες του Ονείρου”, Αντώνη Σαντουδάκη

-Γεωργίου Συλαμιανάκη, "Η Μάχη της Κρήτης 1941" Έργον: στρατιωτικόν-πολιτικόν-ιστορικόν, Αθήναι 1945.

-Ελευθερίου Ν. Παπαγιαννάκη, "Κρήτη, η μεγάλη νύχτα, Ιούνιος 1941-Μάιος 1945", Εκδόσεις: Πιτσίλος, Αθήναι 1996.

-Καλογεράκης Γιώργος, "Το σαμποτάζ στο αεροδρόμιο Ηρακλείου (13/14 Ιουνίου 1942)".

- Εφημερίς: Πατρίς, Τρίτη 21 Ιουνίου 2005, σελ. 16. -Στεφανάκης Ζ. Νικόλαος, Αξ/κου Αεροπ. "ΚρήτηΜάης 1941: η Μάχη στο Ηράκλειο".

-Εφημερίς: Αλλαγή, 19-22 Μαίου 1988, σελ. 4 -Παρουσίαση από τον Κωστή Μαμαλάκη, "55 χρόνια από το σαμποτάζ στο αεροδρόμιο Ηρακλείου".

-Πτερύγων Ανέμων, η ιστορία του Κρατικού Αερολιμένα Ηρακλείου Νίκος Καζαντζάκης και η συμβολή του στην τουριστική και οικονομική ανάπτυξη της Κρήτης, 1928-2001", Ηράκλειο Κρήτης 2003.

-Cretalive.gr